VIETNAMESE FOLK POEMS written from a feminine perspective
******************************************************
(translated by Linh Dinh)
Wobbly, like a hat without a strap,
Like a boat without a rudder,
Like a woman without a husband.
A married woman, like a shackle around the neck.
An unmarried woman, like a board with a loose nail.
A board with a loose nail a man can fix.
The unmarried woman runs this way, runs that way.
It is miserable to be without a husband, Sisters!
Tròng trành như nón không quai,
Như thuyền không lái, như ai không chồng.
Gái có chồng như gông đeo cổ,
Gái không chồng như phản gỗ long đanh.
Phản long đanh anh còn chữa được,
Gái không chồng chạy ngược chạy xuôi.
Không chồng khốn lắm chị em ơi!
*
I come from a rich family.
To marry me, my parents will demand
That you bring a hundred bolts of embroidered silk,
One hundred rubies, twenty eight stars,
Two hundred bamboo trunks,
A gold pillbox, a silver pipe,
A carriage with four horses
For the bride’s magistrate to ride in,
Three hundred Nghe hats,
A pair of fine Chinese fans for the two of us,
Crepe from Nghi Dinh,
A wide blanket to cover our bodies,
Nine vats of honey,
Ten baskets of rolled rice, ten hampers of sticky rice,
Water buffaloes and cows, eighty thousand of them,
Seventy thousand goats, nine jugs of bubbly wine,
Banyan leaves plucked under a full-moon,
Cuoi’s canine tooth, Thien Loi’s whiskers,*
Fresh fly livers, mosquito fat and ninety widowed bats.
These are the conditions that will satisfy my heart,
And you must meet them before I can follow you home.
Em là con gái nhà giàu,
Mẹ cha thách cưới ra mầu xinh sao.
Cưới em trăm tấm gấm đào,
Một trăm hòn ngọc, hai mươi tám ông sao trên trời,
Tráp tròn dẫn đủ trăm đôi,
Ống thuốc bằng bạc, ống vôi bằng vàng,
Sắm xe tứ mã đem sang,
Để quan viên họ nhà nàng đưa dâu.
Ba trăm nón Nghệ đội đầu,
Mỗi người một cái quạt Tàu thật xinh.
Anh về xắm nhiễu Nghi Đình,
May chăn cho rộng ta mình đắp chung.
Cưới em chín chĩnh mật ong,
Mười cót xôi trắng, mười nong xôi vò.
Cưới em tám vạn trâu bò,
Bảy vạn dê lợn, chín vò rượu tăm,
Lá đa mặt nguyệt hôm rằm,
Răng nanh thằng Cuội, râu cằm Thiên Lôi,
Gan ruồi mỡ muỗi cho tươi,
Xin chàng chín chục con dơi góa chồng.
Thách thế mới thỏa trong lòng,
Chàng mà theo được, thiếp cùng theo chân.
*Cuội: a mythical figure who lives on the moon.
Thiên Lôi: the God of thunder.
*
I married at fifteen. My husband complained
That I was too small, and wouldn’t lie with me.
Then I was eighteen, then I was twenty.
I was lying on the floor, he yanked me onto bed.
Love me once, then love me twice,
There’s only three legs left to the bed.
Whoever is going to my parents’ village,
Let them know that he and I are reconciled.
Lấy chồng từ thuở mười lăm,
Chồng chê tôi bé chẳng nằm với tôi.
Đến năm mười tám, đôi mươi,
Tôi nằm dưới đất, chông lôi lên giường.
Một rằng thương, hai rằng thương,
Có bốn chân giường gẫy một còn ba.
Ai về nhắn nhủ mẹ cha,
Chồng tôi nay đã giao hòa với tôi.
*
The little palm nuts are streaked by veins.
You are studying close to home now, but soon,
You’ll be studying far away.
I married you when I was thirteen.
By eighteen, I already had five children.
On the street, people think I’m a single woman,
But at home, I already have five children with you.
Quả cau nho nhỏ?,
Cái vỏ vân vân,
Nay anh học gần,
Mai anh học xa.
Anh lấy em từ thuở mười ba,
Đến năm mười tám thiếp đã năm con.
Ra đường người tưởng còn son,
Về nhà thiếp đã năm con cùng chàng.
*
Young hen stir-fried with old loofah.
Wife twenty one, husband sixty.
On the streets, women joke, girls giggle.
Granddad, granddaughter a married pair.
At night, a cotton-stuffed pillow I’m hugging
Turns out to be my bearded husband.
Sniffling, I feel sorry for myself, curse my fate,
Curse my greedy parents who sold their daughter.
Gà tơ xào với mướp già.
Vợ hai mươi mốt, chồng đã sáu mươi.
Ra đường, chị giễu em cười.
Rằng hai ông cháu kết đôi vợ chồng.
Đêm nằm, tưởng cái gối bông,
Giật mình gối phải râu chồng nằm bên.
Sụt sùi tủi phận hôn duyên,
Oán cha, trách mẹ tham tiền bán con.
*
If you must go into the army, go.
I can take care of business at home.
The twelfth month is for planting sweet potatoes.
The first month is for planting mung beans.
The second month is for planting eggplants.
The third month is for plowing the field.
The fourth month is for sowing rice seeds.
Everything is fine.
The fifth month is for harvesting.
Rain pours down, flooding the rice paddies.
Go perform your public duties,
Leave me alone to work the field.
Anh ơi! phải lính thì đi,
Cửa nhà đơn chếch đã thì có tôi.
Tháng chạp là tiết trồng khoai,
Tháng giêng trồng đậu, tháng hai trồng cà.
Tháng ba cày bở ruộng ra,
Tháng tư gieo mạ thuận hòa mọi nơi.
Tháng năm gặt hái vừa rồi,
Trời đổ mưa xuống, nước trôi đầy đồng.
Anh ơi! giữ lấy việc công,
Để đây em cấy mặc lòng em đây.
*
Eighteen baskets of hair in my nose.
My husband said: “Whiskers from a dragon, a godsend.”
At night I snore, “Aww! Aww!”
My husband said: “Snoring cheers up the house.”
I often snack while shopping.
My husband said: “You’ll eat less at home.”
Trash and straw on my head.
My husband said: “Fragrant flowers in your hair.”
Lỗ mũi em mười tám gánh lông,
Chồng yêu chồng bảo: “Râu rồng trời cho”
Đêm nằm thì ngáy o o…
Chồng yêu chồng bảo: “Ngáy cho vui nhà.”
Đi chợ thì hay ăn quà,
Chồng yêu chồng bảo: “Về nhà đỡ cơm.”
Trên đầu những rác với rơm,
Chồng yêu chồng bảo: “Hoa thơm trên đầu.”
*
As a concubine, I get nothing. Although
As endowed as the mistress, I’m laid aside.
Each night she claims the bedroom, giving me
A straw mat, to lie alone in the outer room.
At dawn she yells, “Hey, servant, get up!”
I wake to slice sweet potatoes, chop water fern.
It’s all because my parents are poor.
That’s why I must slice potatoes, chop water fern.
Thân em lấy lẽ chả hề,
Có như chính thất mà lê giữa giường.
Tối tối chị giữ mất buồng,
Cho em mảnh chiếu nằm suông nhà ngoài.
Sáng sáng chị gọi: “Ở Hai!”
Bây giờ mới dậy, thái khoai, đâm bèo.
Vì chưng bác mẹ tôi nghèo,
Cho nên tôi phải đâm bèo, thái khoai.
*
Chastity is worth more than gold.
From my ex-husband to you, that’s five men.
As for my history of furtive love,
A hundred have lain upon my belly.
Chữ trinh đáng giá nghìn vàng,
Từ anh chồng cũ đến chàng là năm.
Còn như yêu vụng dấu thầm,
Họp chợ trên bụng hàng trăm con người.
*
I was not the only loose girl. There were two or three
In Thanh Lam, Dong Som. It’s hard to admit, Sisters,
Lest you laugh. I was married in September,
Had my baby in October.
Lẳng lơ chả một mình tôi.
Thanh Lâm, Đồng Sớm, cũng đôi ba người.
Nói ra sợ chị em cười,
Lấy chồng tháng chín, tháng mười có con.
*
My husband is useless, Sisters. He gambles
All day long, goes berserk
When I complain. It is embarrassing
Even to talk about it. To settle his debts,
I’ll have to sell four or five baskets
Of threshed rice, kilos of cotton.
We’ll eat less. This bitter berry
I’ll suck without complaints, lest everyone laughs.
Confucian-trained, yet I live with a fool.
A dragon in a pool of mud.
A smart wife with a stupid husband.
Chồng em nó chẳng ra gì,
Tổ tôm sóc đĩa nó thì chơi hoang.
Nói ra xấu thiếp, hổ chàng,
Nó giận nó phá tan hoang cửa nhà.
Nói đây thôi có chị em nhà.
Còn năm ba thúng thóc với một vài cân bông.
Em bán đi trả nợ cho chồng.
Còn ăn hết nhịn cho hả lòng chồng con.
Đắng cay ngậm quả bồ hòn.
Cửa nhà ra thế, chồng con kém người.
Nói ra sợ chị em cười.
Con nhà nho giáo lấy phải người đần ngu.
Rồng vàng tắm nước ao tù,
Người khôn ở với người ngu nặng mình.
*
Gambling does not agree with you.
Having sold your shirt and your pants,
You don’t even have a piece of rag left.
A gust of cold wind, and you duck into a pile of stubbles,
With your ass sticking out, for the crows to pick.
Cờ bạc nó đã khinh anh,
Áo quần bán hết một manh chẳng còn.
Gió đông chui vào đống rạ,
Hở mông ra cho quạ nó lôi.
Anh còn cờ bạc nữa thôi?
____________
TPB's note:source: http://www.poetryfoundation.org/harriet/2008/05/h%E1%BB%93-xuan-h%C6%B0%C6%A1ng/
